Een van de meest gestelde vragen van ouders of partners van iemand met een eetstoornis is de vraag ‘waarom eet je niet gewoon?’ Het is zo begrijpelijk dat deze vraag wordt gesteld. Je ziet je geliefde langzaam maar zeker verdwijnen in de eetstoornis. Iemand eet niet meer of lijkt juist niet meer te kunnen stoppen als ze eet. Je snapt het niet, want iedereen weet toch dat je niet dik wordt als je gewoon normaal eet? Waarom ziet zij dat niet? En zo moeilijk is het bovendien toch ook niet om gewoon na een paar koekjes te stoppen met eten?
Hoe gek het ook klinkt; een eetstoornis gaat niet over eten. Natuurlijk is het wel gelinkt aan eten, want iemand kan niet meer op een normale manier met eten omgaan, maar uiteindelijk gaat het daar niet om. Net als dat een drugsverslaving niet alleen over drugs gaat. Het is begrijpelijk dat je wel gefocust bent op het eten, want we hebben eten nodig om in leven te blijven. We maken ons dan ook grote zorgen als iemand stopt met eten of al het eten weer uitkotst. Toch gaat het daar niet om. Er is echter een reden waarom iemand een eetstoornis krijgt of waarom iemand verslaafd raakt. Dat is nou precies ook de reden waarom het niet meer lukt om gewoon te eten.
Als je aan iemand met een eetstoornis vraagt waarom ze niet normaal eet, zal waarschijnlijk een eerste reactie zijn dat ze bang is om dik te worden. Dik worden is vaak een grote angst, want achter die angst schuilt een nog grotere angst. Mensen met eetstoornissen zijn bang dat ze dan niet meer geaccepteerd zullen worden, dat anderen niet meer met hen om willen gaan, dat ze falen en mislukt zijn.
Je ontwikkelt niet zomaar een eetstoornis. Een eetstoornis wordt ook wel een coping mechanisme genoemd. Het is dus een overlevingsstrategie van iemand. Het geeft veiligheid en is een houvast. Angst om de controle kwijt te raken, is ook een veelgenoemde reden bij eetstoornispatiënten. Elke genomen hap voelt als het loslaten van de controle terwijl ze die controle juist zo fijn vinden. Het hele leven loopt mis, maar over het eten en hun lichaam hebben ze in ieder geval nog wel controle. Eetstoornispatiënten zijn vaak (onbewust) opzoek gegaan naar een manier van omgaan met vervelende gebeurtenissen. Het is een houvast geworden en het kan dus iemand best wel wat opleveren. Dat maakt het zo moeilijk om het los te laten en weer gewoon te gaan eten.
Fotografie Daniele Brown
Als iemand met een eetstoornis eet, ontstaat er een gigantische tweestrijd in het hoofd. Aan de ene kant weten ze dat het normaal is om te eten en kunnen ze heel goed bedenken dat ze daar echt geen kilo’s van aankomen. Aan de andere kant ontstaan er gevoelens van angst, schuld en schaamte. Wat als ze dik worden van het eten? Ze hadden het niet moeten doen, ze hebben het niet verdiend om te eten. Een enorm schuldgevoel kruipt omhoog.
Eten hebben we nodig om in leven te blijven, maar laat het leven nou net iets zijn waar de meeste eetstoornispatiënten zo verschrikkelijk veel moeite mee hebben. Hoe moet je leven? Wat wordt er van je verwacht? Hoe moet je je gedragen tegenover anderen? Mensen met eetstoornissen hebben vaak zoveel twijfels, angsten en onzekerheden over het leven. Ze zijn bang voor het leven. Gewoon weer gaan eten, betekent dat je weer kiest voor het leven terwijl ze dat juist zo moeilijk vinden.
Het is van groot belang dat jouw partner of kind gaat onderzoeken wat voor haar de achterliggende redenen zijn van het niet meer normaal kunnen eten. Het kan best een tijd duren voordat iemand daar helemaal achter is, omdat het vaak een confronterend, moeilijk proces is. Mensen worden met zichzelf en hun angsten geconfronteerd en dat is lastig.
Ik begrijp dat je als omstander de behoefte voelt om tegen je partner of kind te zeggen dat ze weer gewoon normaal moet gaan eten, maar ik hoop dat je door deze blog tot wat meer inzicht bent gekomen over waarom het niet zo ‘gewoon’ voor iemand is. Het heeft ook geen zin om elke keer te benoemen dat iemand gewoon weer moet gaan eten. Dat zorgt namelijk voor weerstand, omdat degene met de eetstoornis dat zelf ook wel weet. Het is geen kwestie van niet willen, maar van tijdelijk even niet meer kunnen vanwege al die achterliggende redenen.
Probeer de ander te steunen en aan te moedigen om de achterliggende redenen te onderzoeken. Dit kan door middel van therapie met bijvoorbeeld een psycholoog of een ervaringsdeskundige. Laat weten dat je klaarstaat en graag wilt helpen met het eten en met het onderzoeken van de achterliggende redenen, maar dat de ander aan moet geven hoe jij dat het beste kan doen. Op die manier geef je steun en aandacht, maar dring je jezelf niet op en laat je de verantwoordelijkheid bij de ander.